Frequently asked questions

คำถามเรื่อง ส้วม
อ. มีแบบส้วมเฉพาะครัวเรือนไหมครับ บ่อเกรอะต้องเทพื้นไหมหรือปล่อยใส่ดินแบบบ้านๆ

ตอบ by Thanet Natisri
บ่อ เกราะ ต้อง เทพื้นคับ. ถ้าบ่อ เกราะไม่มีพื้น หรือบ่อก้นรั่ว จะมีผล ทำให้ เชื้อโรครั่วไหลเข้าสู่ดิน และ contaminate น้ำใต้ดินคับ

เทคนิคบ่อซึม ประเทศไทยเรายังใช้ระบบ 100 ปีที่ผ่านมา ความรู้ตรงนี้ยังไม่พัฒนาทำให้ ส้วมมีกลิ่น, ส้วมเต็มเร็ว, ส้วมราดไม่ลงช่วงหน้าฝน
ซึ่งใน เมกา การออกแบบระบบส้วมมีการคำนวณโดยผู้เชียวชาญด้านนี้โดยเฉพาะที่ต้องเรียนมา
เอาเป็นว่าสรุปคร่าวๆดังนี้คับ
บ่อ ซึม ไม่จำเป็นต้องมี พื้น...
ข้อควรคำนึง
1) บ่อซึม ถ้าลึกไป จะทำให้ระบายไม่ดีช่วงหน้าฝน ( High ground water table )
2) การออกแบบ บ่อซึม ควรมีการ คำนึงถึงการไหลซึมของชั้นดินบริเวณนั้นก่อน เป็นหลักแล้วจึงออกแบบ

แบบตายตัวไม่สารมาถใช้การได้เพราะต้องออกแบบตามพื้นที่คับ
แต่ถ้าจะเอาง่ายๆ ชาวบ้านเข้าใจ ก็ ต่อท่อออกจากบ่อซึม ให้ล้นเข้า หลุมปิด ที่ขุดประมาณลึก 1.50 เมตร กว่า 1 เมตร ถมหินด้านล่าง เหมือนบ่อปิด ทั่วไป แต่ข้อเสียคือ ต้องไปเสียงดวงเอาว่าที่ไหน ดินซึมดีก็ใช้ได้ ที่ไหนซึมช้าก็ไม่ทำงานคับ.

ซึ่งแต่ละช่วงของการ เก็บข้อมูลออกแบบ ก็จะมีขึ้นตอนเหมือนกับเราคำนวณหาน้ำหนัก และ โครงสร้างของบ้านคับ

ซึ่งการออกแบบที่ถูกต้อง จะต้องไม่มีกลิ่น และไม่เต็มบ่อย, และ ถูกสุขอานามัย คับ



โครงการธนาคารน้ำใต้ดินมีหน่วยงานไหนรับรองหรือเปล่า, ทีมงานแต่ละทีมนี้มาตรฐานหรือไม่?

Answer by Thanet Natisri

โครงการ ธนาคารน้ำใต้ดินเป็น โครงการ การกุศลตั้งใหม่ คับ.
ด้วยเหตุนี้ จึงยังไม่มี หน่วยงานไหนรับรอง และ ด้วยมีหลากหลายทีมงานที่เผยแพร่ การเข้าใจถึงหลักการด้านวิชาการ จึงขึ้นอยู่กับ ความรู้ แต่ละทีมคับ

สำรับการจัดการน้ำเน่าเสียที่ถูกวิธีในครัวเรือนนั้น เป็นเทคนิค การจัดการที่ผู้ที่เรียน สถาปัติในประเทศอเมริกา ต้องเรียนรู้คับ เพียงแต่ เขาเรียก ระบบ dry well ซึ่ง focus ไปด้านการระบายทั่วไปจากน้ำฝน,น้ำขังบนผิวดิน ตามสนามหญ้าให้ลงไปซึมใต้ดินแทน
แต่ถ้าเป็นน้ำเสียจากครัว จะมีถังดักตะกอนก่อน แล้วจึงผ่านถัง septic และจึงจะเข้าสู่ระบบซึมลงดินคับ.... พอเรานำเข้าเทคนิค นี้มาเลยเรียกว่าระบบปิดให้คนไทยเข้าใจง่ายๆ..... แต่ ที่นี่เขาทำเป็นมาตรฐาน และเป็น ระบบ ขึ้นอยู่กับว่า น้ำที่จะระบายลงดินเป็น ประเภทไหน และ การก่อสร้างระบบก็ต้องเป็นไปตาม regulation ของเมืองนั้นๆคับ

ซึ่งเทคนิค เหล่านี้ เป็นมาตฐานสากล ในหลักสูตรที่เมกาคับ
เพียงแต่คนออกแบบ ต้องผ่านการ เรียน และ ออกแบบตามข้อมูล และ กฎเกณฑ์.
แต่ระบบปิดของธนาคารน้ำใต้ดินที่เราเห็นกันทุกวันนี้ เป็น เพียง ระบบพื้นฐาน ที่เน้นให้ ชาวบ้านทำ เพื่อประหยัดงบ และไม่จำเป็นต้องมีความรู้มากมาย บางอย่างจึงยากที่จะอธิบายคับ
เช่น บางที่นำน้ำเสียจากครัว ระบายลงบ่อเลย ซึ่งตามหลักการแล้วก็ไม่สมควรทำคับ

Thanet Natisri
ขยายความเพิ่มเติมนะคับ

ถ้าระบายน้ำฝน จากสนามหญ้า รึท่วมขังบนถนน นอกเขตเทศบาลที่ไม่ไหลผ่านเขตอุสาหกรรมที่ปนเปื้อนสารเคมี
ไม่จำเป็นต้องมีหน่วยงานไหนรับรองคับ เป็นมาตฐานสากลการออกแบบ ที่เมกาคับ รับรองโดย EPA

แต่ภ้าน้ำเสีย จากครัวที่มีไขมันรึสารต่างๆ ต้องผ่าน บ่อดักไขมันและถัง septic ก่อน ระบายลงดิน Answer by Veera Vasinvarthana ความจริงไม่ใช่ว่ามีหน่วยงานไหนรับรอง แต่เป็นข้อกำหนด ข้อบังคับที่ต้องปฏิบัติตามกฎหมายระบบสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม แต่บ้านเราพรบ กฏหมายต่างๆ มีมากมาย แต่ไม่มีการตรวจสอบให้ต้องปฏิบัติอย่างเข้มงวด จนกว่าจะเกิดมลพิษอันตรายร้ายแรง ก็จะไปตามจับ ส่งฟ้องศาล แล้วรอไปอีกหลายๆหลายๆปี จึงจะตัดสิน นี่แหละครับประเทศไทย จิตสำนึกหายไปไหน เอะอะก็ขอใบรับรอง พวกหัวไสก็เลยตั้งสมาคมขึ้นมารับรอง แล้วขายใบรับรอง



บ่อปิดเรื่องของน้ำที่ลงไปครับว่ามันจะเคลื่อนไปอย่างไร?

คำตอบ by Thanet Natisri
น้ำในบ่อปิดทั่วไปจะเคลื่อนที่ไปตามแรงดึงดูดของโลก และ hydraulic gradient และอัตราการไหลซึมผ่านชั้นดินของพื้นที่บริเวณนั้นนั้น ซึ่งบ่อไหนจะซึมช้าหรือเร็วขึ้นอยู่กับบริบทของฉันดิน ถ้าเป็นดินเหนียวน้ำก็สามารถซึมได้ช้า ถ้าเป็นดินทรายหรือดินลูกรังน้ำสามารถซึมได้เร็วขึ้น.



บ่อระบบปิด บ่อทรงกลม กับบ่อเหลี่ยม ประสิทธิภาพต่างกันแค่ไหนครับ เพราะถ้าใช้รถแม็คโครขุดบ่อเหลี่ยม วันนึงได้หลายหลุม. แต่บ่อกลม น่าจะต้องใช้แรงงานคนเป็นคกตกแต่วหลุม...จำเป็นว่าตัวบ่อต้องกลมไหม?

Answer by Thanet Natisri
ปกติถ้าเป็นบ่อทรงกลมก็จะสามารถประหยัดพื้นที่ได้เพิ่มขึ้นครับแต่ถ้าเป็นบ่อทรงเหลี่ยมก็ไม่เป็นไรเพราะว่าไม่ได้ขุดลึกมาก ส่วนเรื่องของประสิทธิภาพขึ้นอยู่กับอัตราการไหลซึมของชั้นดินหากเป็นดินเหนียวจะบอกกรมเหลี่ยมก็ไม่ต่างอะไรกันมาก ถ้าการทำบ่อเหลี่ยมแล้วง่ายประหยัดเวลาและงบประมาณกว่าก็ควรที่จะทำบ่อทรงเหลี่ยมไปครับไม่เป็นไร Answer by Veera Vasinvarthana บ่อสี่เหลี่ยมจะใด้พื้นที่(เส้นรอบรูปxความสูง)มากกว่า ประสิทธภาพดีกว่า บ่อทรงกลมพื้นที่น้อยกว่า(เส้นรอบรูปไพ22/7 xDxความสูง)แต่ความแข็งแรงของผนังบ่อดีกว่า(บ่อเปลือย)เพราะเป็นรูปทรงกลม แรงดันดินที่กระทำด้านข้าง(แรงบีบจากดินทุกด้าน) เมื่อแตกแรงในแนวHorizontalแล้วจะbalanceหักล้างกันไป เขื่อนเก็บน้ำจึงนิยมสร้างเป็นArch(ครึ่งวงกลม) แต่สำหรับบ่อเราแล้ว ผมว่าทำเป็นบ่อเหลี่ยมดีกว่า สะดวก ไม่พังง่ายหรอก เพราะขนาดไม่ใหญ่



ระบบปิด. ถ้าในบริเวณที่ทำบ่อ ปิดเป็นดินร่วนปนเหนียว หรือดินเหนียว ควรทำบ่อต่อไป หรือหยุดทำ หรือมีสิธีแก้ไขยังไงดีครับ

ตอบ โดย Thanet Natisri
ในบริเวณที่ทำบ่ระบบปิดเป็นดินเหนียวปนร่วน สามารถทำได้ครับ โดยเน้นทำให้บอกกว้างและยาวขึ้นและใช้พื้นที่เพิ่มขึ้นเพื่อกระจายกันซึมน้ำให้ ทดแทนกับการซึมช้า ของชั้นดินคับ



สวัสดีครับ ผมศราวุธ บุตรนามครับ อยู่จังหวัดนครพนม ผมมีเรื่องปรึกษาเรื่องน้ำนิดหน่อยครับ 1. อยากถามเรื่องน้ำบาดาลที่บ้าน ใช้รดต้นไม้ถ้าใส่ถังไว้รุ่งเช้าจะมีคราบสีน้ำตาล ลอยอยู่เหนือน้ำ และรดต้นไม้จะมีคราบสีส้มเกาะตามใบไม้ ถ้ารดผัก สามารถเก็บไปทานได้ไหมครับ มีอันตรายไหมถ้ามี มีวิธีแก้ไหมครับ 2. อันนี้ปัญหาเรื่องน้ำที่ทุ่งนา ไม่สามารถกักเก็บน้ำได้ หน้าฝน ฝนมาจะท่วม ไม่กี่วันก็แห้งหายไป มีสระเก็บน้ำก็จะเก็บได้ไม่นานหมดฤดูฝนซักพักก็แห้ง มีวิธี แนวทางที่จะพอปรับปรุงแก้ไขอะไรได้บ้างครับ ทำแบบพึ่งตนเองก่อน ถ้าไม่สะดวกตอบก็ไม่เป็นไรนะครับ ขอบคุณครับ

Answer by Thanet Natisri ตอบนะคับ ข้อหนึ่ง ตามที่ฟังดูอาการ น้ำน่าจะมี ส่นผสมของแร่เหล็ก คับ เกิดจากสนิมเหล็ก เกิดขึ้นจากหลายสาเหตุด้วยกัน, เช่น บ่อบาดาลอาจจะลึกไปถึงชั้นดินที่แร่เหล็ก ผสมอยู่ พอดูดน้ำขึ้นมา จึงเป็นอย่สงที่เห็นคับ สอง อาจเป็นเพราะระดับน้ำใต้ดินมีน้อย ทำให้ คุณภาพน้ำต่ำคับ วิธีแก้ไขชั่วคราว - ทำระบบกรองน้ำ จากทราย, กรวด, โดยให้ น้ำไหลลงด้านบน filter แล้ว เราใช้น้ำ ที่ผ่านการกรองจากด้านล่าง คับ. อาจจะปั้มน้ำ มาในถังขนาดใหญ่ก่อน พักไว้ให้ น้ำตกตะกอน และคราบ รอบอยู่ด้านบน และวางท่อ ตรงกลาง เพื่อเอาน้ำให้ ผ่านไปยัง ระบบ กรอง จากทราย กรวด ถ่าน เป็น ต้น อีกรอบ คับ ลองดู เทคนิคการทำ filter แบบถูกๆ ดูนะคับ จากเว็ปไซ ของผม ด้านล่างคับ
https://www.usagroundwater.com/diy-water-treatment-plant ตำตอบข้อสอง น้ำที่ทุ่งนา ไม่สามารถเก็บได้ เพราะ สระ ความลึก อยู่ที่ชั่นหน้าดิน รึดินเหนียว จึงเสียไปกับ การระเหย ช่วงหน้าแล้ง หมด และ น้ำคุณภาพต่ำ ขุ่น, วีธีการแก้ไข ให้ ขุดสระ ลึกลงไปถึงชั้นหินอุ้มน้ำ โดยไม่มีขอบสระ เพื่อให้ น้ำไหนลงได้สะดวก นครพนม น่าจะราวๆ 7-9 เมตร เพื่อ ให้ น้ำ ช่วงน้ำหลาก น้ำท่วม ไหลลงไป เก็บไว้ ใต้ดินคับ, พอฤดูแล้ง น้ำ ที่เราเก็บ เหล่านั้น จะ ซึมออกมาในสระเราเรื่อยๆ คับ. และยังส่งผลให้ ระดับน้ำ ใต้ดิน ในไร่ รึ คุณภาพน้ำ บาดาล ดีขึ้น อีกด้วย ลองเข้าไป ดู ใน เว็ป ด้านล่าง นะคับ ตามลิฝคนี้
https://www.usagroundwater.com/aquifer-recovery Answer by Veera Vasinvarthana อีกกรณีหนึ่ง น้ำบาดาลเจาะมากี่ปีแล้ว ตอนเจาะใหม่ๆ น้ำเป็นสนิมไหม ถ้าไม่เป็น สนิมอาจเกิดจากระบบท่อหรือหอถังหรือTankที่เก็บน้ำ แต่ถ้าไม่ใช่ก็เป็นแบบที่คุณธเนศว่า น้ำใต้ดินมีน้อย หรือมีเกลือ วิธีแก้ก็คือเอาน้ำฝน น้ำหลาก ชาร์จลงใต้ดินแบบระบบบ่อเปิด เพื่อเพิ่มระดับน้ำใต้ดิน